ข้ามไปที่เนื้อหาหลัก
โศกนาฏกรรมรัก "เฮียร์-รัญจา"...เมื่อศักดิ์ศรี มีดีกว่าลูกสาว
Heer-Ranhja: A Folk Tale from Punjab "เฮียร์-รัญจา" เป็นเรื่องเล่าต่อกันมายาวน านราวๆ 500ปีมาแล้ว เป็นนิทานพื้นบ้านของรัฐปัญ จาบของอินเดีย ซึ่งใน ค.ศ.1946 ปัญจาบได้ถูกแบ่งเป็น 2 ส่วนคือ ปัญจาบตะวันออก(อยู่ในประเท ศอินเดีย) และ ปัญจาบตะวันตก (อยู่ในประเทศปากีสถาน) ด้วยเหตุนี้เอง เฮียร์-รัญจา ก็เลยกลายเป็นนิทานของทางปา กล่าวกันว่าเรื่องนี้ที่ถูก เขียนขึ้นอย่างจริงจังมีด้ว ยกัน 2เวอร์ชัน โดยเวอร์ชัน ถูกเขียนโดย ดาโมดาร์ ดาส อโรรา (Damodar Das Arora) เป็นเรื่องราวความรักเรียบง ่ายของชายหญิงที่ไม่ถูกยอมร ับ ส่วนอีกเวอร์ชั่นนึงเขียนโด ย วาริช ชาร์ (Waris Shah) เขียนราวๆ ค.ศ.1766 (ก็ประมาณ 200 กว่าปีแล้ว) เป็นการตีความเฮียร์-รัญจาใ นอีกรูปแบบที่ลึกซึ้งขึ้น และมีความเสียดสีขนบอยู่เบา ๆ ซึ่งเวอร์ชั่นล่าสุดนี้ถือว ่าได้รับความนิยมมากๆเรียกไ ด้ว่าเมื่อพูดถึงเฮียร์-รัญ โดยเรื่องราวเหล่านี้เกิดขึ ้นบริเวณเมืองชาง (Jhang) ใกล้แม่น้ำเชนาบ (Chenab) ที่ว่ากันว่าเป็นแม่น้ำที่ไ หลผ่านเมืองมาตั้งแต่อดีตจน ถึงปัจจุบัน (ปัญจาบ>>ปัญจ= ห้า,อาบ =แม่น้ำ>> เป็นที่รวมของแม่น้ำทั้ง 5 บีอาส, เชนาบ, เญลัม, สุตเลจ, ราวี) ซึ่งเมืองชางที่ว่านี้เป็นเ มืองที่ แม่นาง “เฮียร์”(Heer) แห่งตระกูล “สิยัล” (Siyal) นางเอกของเราอยู่นั่นเอง เพราะพ่อของนางนั้นมีตำแหน่ ในส่วนของ “ดีดู รัญจา” (Deedu Ranja)หรือที่รู้จักในชื่อ “รัญจา” พระเอกของเราก็ไม่น้อยหน้า มีพ่อเป็นเจ้าเมืองเหมือนกั น ซึ่งเมืองนั้นคือ “ตะคัต ฮาซารา”(Takht Hazara) มีลูกอยู่ด้วยกันถึง 8 คน มีรัญจาเป็นลูกคนสุดท้องที่ พ่อรักมาก พี่ๆแต่งงานกันไปหมดแล้วมีแ ค่รัญจาคนเดียวที่ยังไม่แต่ งและนิสัยไม่เหมือนคนอื่นเข ด้วยความที่บ้านเจ้าเมืองก็ มีทีดินเยอะงานของลูกๆก็เลย เป็นการทำงานในไร่ไถนา แต่รัญจาเป็นคนที่มีความติส ต์เป็นพิเศษ เขาไม่ชอบทำไร่ไถนา ไม่แม้แต่จะสนใจ เขาสนใจแต่เสียงดนตรี เขาชอบเป่า “ฟลุต” เป็นชีวิตจิตใจ ไม่ว่าไปไหนก็จะถือไปด้วย วันๆสนใจแต่จะเป่าฟลุต ฝึกฝนกับมันอย่างหนักเพื่อจ ะให้ชำนาญ และในที่สุดก็ทำได้จริงๆ จนว่ากันว่าเสียงเป่าฟลุตขอ งเขาเพราะมากเวอร์จนขนาดนกก าก็เคลิบเคลิ้ม คนที่ได้ฟังก็จะเหมือนตกอยู รัญจาก็เที่ยวไปเป่าฟลุตให้ คนนู้นคนนี้ฟังตามที่ต่างๆ จนคนก็พากันรัก บวกกับหน้าตาหล่อเหลาก็ป๊อป ปูลาร์มากๆ ซึ่งในขณะที่รัญจาไปทัวร์คอ นเสิร์ตส่วนตัวนั้น อย่าลืมว่าบรรดาพี่ๆนี่ก็คื อทำงานในไร่นาตรากตรำทนแดดฝ น! แน่นอนว่าพี่ๆไม่พอใจแน่นอน เพราะเหมือนเอาเปรียบกันนี่ หว่า! แต่ก็ได้แต่เตือนกันแบบซอล์ ฟๆ เพราะว่ารู้กันอยู่ว่าเป็นล แต่โชคดีของรัญจาก็ไม่ได้มี ตลอดรอดฝั่ง เมื่อพ่อตาย ไม่มีใครคอยเข้าข้างแล้ว รัญจาก็เหมือนอยู่ตัวคนเดีย วพี่ๆก็พากันกดดันให้รัญจาม าทำงานในไร่นาซะบ้างอย่าเอา แต่ทำตัวสบายกินข้าวฟรี! แรกๆก็พยายามพูดดีอยู่หรอก แต่หลังๆด้วยความนิ่งเฉย ติสต์ของรัญจาทำให้รอยร้าวเ หล่านั้นยิ่งลึกขึ้น จากการเตือน แนะนำก็เริ่มกลายเป็นการเสี ยดสี แดกดัน ดูถูก จนในที่สุดก็ตัดสินใจแบ่งที ่ดินทำกินกันไปเลยให้รู้แล้ วรู้รอด เรียกว่าตัดหางปล่อยวัดกันแ ล้ว! แน่นอนพี่ๆไม่มีทางให้ที่ดิ นดีๆกับรัญจาที่ไม่เคยแม้แต รัญจาที่ไม่เคยทำงานไร่นาเล ย ก็พยายามทำงานอย่างหนักฟื้น ฟูให้ที่ดินดีขึ้น แต่ก็นั่นแหละ คนมันไม่เคยทำจะรู้ได้ไงว่า ต้องทำยังไง ในที่สุดรัญจาก็คิดว่าไม่น่ ารอดแล้ว ทำต่อไปต้องอดตายแน่ๆ เลยตัดสินใจออกเดินทางแสวงห าโชคชะตาที่เป็นของเขาจริงๆ ประกอบกับช่วงนั้นบรรดาพี่ส ะใภ้ก็ชอบพูดเยาะเย้ยเขาถึง การมีคู่ ว่าถ้าแน่จริงก็ไปหาแม่นางเ ฮียร์ที่เมืองชางสิ(ชื่อเสี ยงเรื่องความงามของนางคือดั งกันข้ามเมืองเลยทีเดียว) หน้าอย่างงี้คงไม่มีปัญญา! การตัดสินใจออกจากบ้านไปครั ้งนี้ของรัญจาเลยเป็นเหมือน รัญจาก็เดินทางมุ่งหน้าสู่เ มืองชางที่เฮียร์อยู่ ระหว่างทางก็พยายามหาที่พัก ก็ไปจบที่โบสถ์ซิกข์แห่งหนึ ่ง แล้วบังเอิญมีสาวคนหนึ่งที่ เคยพบรัญจาที่เมือง ตะคัต ฮาซารา(น่าจะเป็นตอนที่เขาท ัวร์คอนเสิร์ตส่วนตัวอยู่) ก็เกิดการปิ๊งปั๊งรักแรกพบ กินไม่ได้นอนไม่หลับไปฟ้องแ ม่ว่าเป็นตายยังไงก็จะแต่งง านกับผู้ชายคนนี้ พอแม่เห็นว่าลูกสาวโคม่าแล้ วเลยต้องมาคุยกับรัญจาที่โบ สถ์ซิกข์ว่าช่วยไปขอลูกสาวห น่อยเถอะ แน่นอนว่าพอเดาได้ รัญจาหนุ่มติสต์ผู้ไม่อยากผ ูกมัดกับใคร บวกกับมีเป้าหมายในใจอยู่แล ้วย่อมไม่เล่นด้วยแน่ เขาเลยตัดปัญหาด้วยการไปจาก รัญจาได้มาพักอยู่แถวแม่น้ำ ที่ท่าเรือแห่งหนึ่ง เขาพยายามขอคนขับเรือขอโดยส ารข้ามฟากแม่น้ำไปด้วย แต่เขาไม่มีเงินเลยการไปขออ ะไรใครง่ายๆจึงไม่ใช่เรื่อง ง่าย เฮียเจ้าของเรือก็ไม่ให้อยู ่แล้ว รัญจาก็สายแข็งจ้า ไม่ให้ไปใช่มั้ยได้ เดี๋ยวจะว่ายน้ำไปเองก็ได้! แล้วในที่สุดเฮียเจ้าของเรื อก็ใจอ่อนให้เขาขึ้นเรือไปด สายลม สายน้ำ แสงแดด บรรยากาศดีๆ ทำให้รัญจาผู้มีอารมณ์สุนทร ีย์เป่าฟลุตคู่ใจอีกครั้ง เสียงฟลุตอันไพเราะเพราะพริ ้งของเขาทำให้ทุกคนในเรือแฮ ปปี้กันมาก กลายเป็นว่าทุกคนเป็นมิตรกั บรัญจากันหมด ทันใดในเขาก็เหลือบไปเห็นเต ียงนอนหลังหนึ่งบนเรือ เลยถามว่าเตียงที่จะพาไปนี้ เป็นของใครกัน โชคชะตาเหมือนกำลังเริ่มทำง าน คำตอบของเฮียเจ้าของเรือคือ รัญจาเลยสวมบทเป็นพ่อหนุ่มผ ู้คลั่งรัก ขอนอนหลับบนเตียงหลังนั้น ที่เป็นของหญิงสาวที่เขาใฝ่ ฝันถึง แม้จะไม่เต็มใจเท่าไหร่ แต่เจ้าของเรือก็ใจดีอีกแล้ ว อนุญาตให้รัญจาได้ทำตามใจ จนกระทั่งถึงฝั่ง แม่นางเฮียร์ของเราก็ได้พบก ับรัญจา(ในสถานการณ์แปลกๆหน ่อย) เธอเห็นคนแปลกหน้าสำหรับเธอ กำลังนอนอยู่บนเตียงของเธอ! แน่นอนว่าเธอโกรธเจ้าของเรื เสียงเอะอ่ะโวยวายทำให้รัญจ าตื่น เขาพยายามเข้าไปช่วย ขอโทษและอธิบายเหตุผลให้เฮี ยร์ฟัง ครั้นพอคุยกันรู้เรื่อง รู้ว่ารัญจาไม่มีพันธะต้องเ ดินทางหาใคร เขาเพียงเดินทางตามหาโชคชะต าของเขา ด้วยความถูกชะตากันเธอจึงชว นให้รัญจาได้มาทำงานที่บ้าน ซึ่งตอนนี้กำลังหาคนงานอยู่ และแล้วรัญจาก็ได้เขามาทำงา นเป็น ‘คนดูแลควาย’ ในบ้านของเฮียร์ ก็ทำงานขยันขันแข็งดี และทุกๆวันที่เขาต้องไปป่าแ ละกลับมายังแม่น้ำ จะมีเฮียร์ตามไปด้วย ซึ่งช่วงเวลานี้เป็นช่วงที่ ทั้งสองคนรู้ความรู้สึกของต ัวเองแล้วว่าไม่ใช่แค่ความถ ูกชะตา เป็น “ความรัก” ที่มีให้กันอย่างไม่มีข้อแม ้ เขามักจะเป่าฟลุตให้เฮียร์ฟ ังอยู่เสมอ บรรดาควายๆที่ได้ฟังก็พากัน เสพติดความไพเราะในบทเพลงขอ งรัญจามากเรียกได้ว่าเชื่อง ครั้นเมื่อเวลานานไป เรื่องราวความสวีทของเฮียร์ รัญจาก็กลายเป็นที่เมาท์กัน สนุกปากทั้งเมือง “ลุง”ของเฮียร์ ผู้ที่ชอบแทงข้างหลังอยู่แล ้ว(อาจหวังในอำนาจหน้าที่ขอ งพ่อเฮียร์แน่ๆ)จึงพยายามสื บข่าวของทั้งสอง และไปฟ้องพ่อของเฮียร์ แต่จนแล้วจนรอดพ่อก็ไม่เชื่ วันหนึ่งที่เฮียร์ทำขนมจากท ี่บ้านเตรียมเอาไปให้รัญจาใ นป่า ลุงก็เลยปลอมเป็นขอทานไปขอข นมแล้วเอามาฟ้องพ่อนาง ว่านี่ไงเห็นไหมนี่เป็นขนมท ี่ทำจากบ้าน เฮียร์จะเอาไปป่าทำไมถ้าไม่ หารัญจา พ่อรู้อย่างนั้นก็โกรธมาก ก็เลยตัดสินใจไล่รัญจาออกจา เมื่อรักถูกกีดกันเบอร์นั้น เฮียร์ก็กินไม่ได้นอนไม่หลั บ ส่วนควายที่รัญจาเคยเลี้ยงพ อไม่ได้ยินเสียงฟลุตอีกก็พา กันล้มป่วยกันไปเลย! เธอจึงขอกับแม่ว่าให้รัญจาก ลับมาเถอะ ควายจะตายหมดแล้ว! แม่ก็เลยไปขอพ่ออีกที ก็เลยเป็นอันว่าเรียกให้รัญ จากลับมาอีก แต่รอบนี้ก็แสดงตัวชัดเจนว่ าพ่อแม่ไม่ปลื้มให้รักกับลู แต่ก็ตามประสาความรักที่ “ยิ่งกีดกันก็ยิ่งแน่นแฟ้น” เฮียร์รัญจายังคงหาทางพบกัน และพากันแอบสวีทกันในป่า ลุงก็ยังคงตามสืบตามฟ้องอยู ่ แต่พ่อก็มั่นใจในมาตรการตัว เองก็ไม่เชื่อ จนกระทั่งได้เห็นกับตาตัวเอ ถูกจับได้รอบนี้พ่อของเฮียร ์โกรธมาก เลยจัดมาตรการขั้นเด็ดขาดคื อจับแต่งงานกับคนที่พ่อเลือ กให้ ซึ่งเป็นลูกชายเจ้าเมืองรัง เปอร์ (Rungpur) ชื่อว่า “เสดา เคอร์รา”(Saeda Kherra) ส่วนรัญจาก็ใจพังหนักมาก สุดท้ายเลยไปเล่าความทุกข์ใ ห้ ‘คุรุบอลนาต’(Guru Ball Nath-ผู้นำทางศาสนาของซิกข์ ) และขอเป็นศิษย์(ซึ่งก็มีฐาน เมื่อแต่งงานเข้าบ้านของ เคอร์รา ลูกเจ้าเมืองรังเปอร์แล้ว เฮียร์ใช้เวลาส่วนใหญ่อยู่ก ับน้องสาวของเขาชื่อว่า ‘เซติ’(Sehti) ซึ่งตอนนั้นเป็นเหมือนเพื่อ นที่ไว้ใจที่สุดแล้ว วันหนึ่งเซติก็ได้ไปเจอกับร ัญจาที่อยู่ในมาดนักบวชเดิน ทางมาขออาหารอยู่แถวบ้าน ด้วยลักษณะที่แลดูโดดเด่นขอ งรัญจาทำให้เซติกลับมาเล่าใ ห้เฮียร์ฟัง แน่นอนว่ารักแท้ย่อมไม่แพ้อ ะไร เฮียร์ได้ฟังแล้วก็รู้ทันที ว่านักบวชคนนั้นคือรัญจา และเขากำลังวางแผนจะมาช่วยเ ธอหนีไป จึงตัดสินใจเล่าความจริงให้ เซติได้ฟังแล้วก็เข้าใจความ รู้สึกดีเพราะเธอเองก็มีคนร ักที่ทางบ้านกีดกันอยู่เหมื อนกัน เลยพากันวางแผนให้เฮียร์ทำเ ป็นโดนงูกัด และเรียกนักบวช(รัญจา) มาที่บ้านและกันทุกคนออกจาก บ้านไป และพากันขุดดินที่ติดกับกำแ พงห้องเป็นโพรงขนาดใหญ่และห ครั้นเมื่อเคอร์รา (สามีของเฮียร์) รู้ว่าทั้งน้องและเมียหนีไป แล้วก็โกรธมากก็ไปตามกลับมา ในส่วนของน้องสาวและแฟนมีอู ฐ ขี่หนีไปได้ แต่เฮียร์รัญจาหนีไม่พ้น ในที่สุดเคอร์ราก็ได้ตัวเฮี ยร์กลับไป รัญจาเสียใจมากจึงได้ไปร้อง ขอความยุติธรรมกับพระราชา ครั้นเมื่อได้สอบสวนกันเต็ม ที่แล้วแน่นอนว่าสามีที่ถูก ต้องก็เป็นผู้ชนะคดีไป เฮียร์ต้องกลับไปอยู่กับเคอ รัญจารับไม่ได้กับความอยุติ ธรรมที่ได้รับแต่ทำอะไรไม่ไ ด้อีกแล้วน้องจากร้องขอกับพ ระเจ้าให้พระองค์ช่วยเหลือ จนวันนั้นเมืองทั้งเมืองเกิ ดไฟลุกไหม้ขึ้น! อิทธิฤทธิ์ปาฏิหารย์นี้ทำให ้พระราชาต้องตัดสินคดีใหม่แ ละมอบเฮียร์คืนให้กับรัญจาไ ปในที่สุด! ซึ่งแม้ว่าทางเคอร์ราจะไม่พ อใจแต่ก็ทำอะไรไม่ได้นอกจาก ทั้งเฮียร์และรัญจาต่างก็ดี ใจมากที่ความรักจะไม่ถูกกีด กันแล้วจึงตัดสินใจเดินทางก ลับเมืองชาง บ้านเกิดของเฮียร์เพื่อจัดง านแต่งงาน ซึ่งคราวนี้พ่อกับแม่ของเฮี ยร์ต่างก็ไม่ขัดข้องและต้อน รับขับสู้เป็นอย่างดี พ่อของเธอได้บอกให้รัญจากลั บไปเมืองตะคัต ฮาซารา บ้านเกิดตัวเองก่อนเพื่อเตร แต่บางครั้งเบี้องหลังรอยยิ ้ม ก็เต็มไปด้วยความโหดร้าย ด้วยนิสัยของพ่อเฮียร์เป็นค นถือยศศักดิ์ เกียรติยศหนักมากอยู่แล้ว คงเป็นไปได้ยากที่จะเปลี่ยน ความคิดของใครได้ง่ายๆ แน่นอนว่าเขารับไม่ได้ที่ลู กสาวของเขาทำให้ชื่อเสียงวง ศ์ตระกูลต้องเสื่อมเสียขนาด นี้ ประกอบกับลุงที่มีนิสัยชอบเ สี้ยมอยู่แล้ว ในที่สุดศักดิ์ศรีก็มาก่อนท ุกอย่าง ตระกูลสิยัลตัดสินใจให้จบชี ในทางรัญจาเมื่อกลับไปเมือง ตะคัต ฮาซาราแล้ว ได้รู้ข่าววงในว่าตระกูลสิย ัลจะให้ยาพิษเฮียร์ก็ตกใจหน ักมาก รีบเดินทางไปช่วยเฮียร์ทันท ี…แต่คนอยู่ใกล้ย่อมได้เปรี ยบเสมอ รัญจามาช้าเกินไป ลุงของเธอได้นำขนมหวานผสมยา พิษให้เฮียร์กินไปเรียบร้อย แล้ว โดยลมหายใจสุดท้ายของเธอร้อ งเรียกหา รัญจา ชายคนที่เธอรัก หวังว่าจะได้พบเขาเป็นครั้ง เมื่อรัญจามาถึง เขาก็พบว่าหญิงสาวคนที่เขาร ักได้จากเขาไปแล้ว จึงตัดสินในหยิบขนมหวานผสมย าพิษจากมือของเธอขึ้นมากินแ ละตายตามไป…ความรักและ การตายของเฮียร์และรัญจา จึงกลายเป็นเรื่องราวที่ตรา ตรึงใจของผู้คนมาหลายสมัย และมีการแต่งเพลงสำหรับเต้น เพื่อฉลองให้ความรักของทั้ง The Endปล. สิ่งที่จุดประกายให้เราได้ร ู้จักเรื่องนี้แล้วไปหาสืบอ ่านต่อ มาจากการดูซีรีย์อินเดีย ‘แผนรักลวงใจ’ มีฉากนึงที่พระเอกนางเอกขึ้ นไปแสดงละครเวทีเรื่องนึง(ซ ึ่งก็คือเรื่องนี้) เราว่าเรื่องมันน่าสนใจมาก เลยมาหาอ่านต่อ ซึ่งก็สนุกจริงๆ สำหรับใครที่อยากอ่านฉบับเต ็ม(ส่วนใหญ่จะเป็นภาษาปัญจา บีซึ่งเราอ่านไม่ออก) มีฉบับนึงที่เรียบเรียงใหม่ http://casas.org.uk/ pakistaniaat.org/ index.php/pak/article/ http:// www.lc.mahidol.ac.th/ lcjournal/FullPaper/ http://www.sikhiwiki.org/ http:// blog.chughtaimuseum.com/ http:// blog.chughtaimuseum.com/
***การเขียนอะไรสักอย่างนึง ต้องใช้แรงกายแรงใจเยอะมาก ฝากติดตามด้วยน้าาา เราจะได้มีกำลังใจเขียนต่อ...ร่วมพูดคุย และกดไลค์เป็นกำลังใจให้ผู้เขียนได้ในเพจ https://www.facebook.com/PanchaliWriter
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น